Professionalisering in het Stichtingenlandschap: De RvT als Nieuwe Norm?

Meer stichtingen kozen in 2024 voor een Raad van Toezicht

In het afgelopen jaar heeft ADJ meerdere stichtingen begeleid bij de overgang van een toezichthoudend bestuur naar een Raad van Toezicht. De rode lijn in de verschillende vragen was de behoefte van de toekomstige toezichthouders en directeur-bestuurder om meer inzicht te krijgen in de veranderende rollen, verschuivende verantwoordelijkheden en samenspel tussen de Raad van Toezicht en de directeur-bestuurder. Deze transitie weerspiegelt de bredere professionaliseringstrend binnen het stichtingenlandschap.

De transitie naar effectief toezicht

De kern van deze overgang is de scheiding van de eindverantwoordelijkheid voor de organisatie en het toezicht daarop. Governance codes, wetswijzigingen (zoals de WBTR) en eisen verbonden aan subsidiestromen vragen meer en meer om een versteviging van de governance structuur van stichtingen. Het ontvlechten van ‘besturen’ en ‘toezichthouden’ past binnen deze beweging.

ADJ begeleidt stichtingen in deze overgang met een reeks sessies. Tijdens deze sessies wordt stilgestaan bij de rollen van een Raad van Toezicht, de benodigde competenties en hoe de dagelijkse leiding bij de directeur-bestuurder komt te liggen. Dit levert steevast mooie gesprekken op, die vaak gaan over het loslaten van oude gewoonten en het ontwikkelen van een nieuwe samenwerking met nieuwe spelregels.

Instrumenten voor efficiënt toezicht en samenwerking

Het goede nieuws dat wij brengen is dat het samenspel deels ook in te regelen is door heldere afspraken te maken. Daar zijn een aantal instrumenten voor, zoals reglementen, een informatieprotocol en een toezichtvisie en -kader. Deze instrumenten helpen de Raad van Toezicht om een visie te geven op hun eigen professionaliteit en handelen. Vragen die hierbij aan bod komen zijn: Hoe is de balans tussen afstand en betrokkenheid? Hoe wil de Raad van Toezicht zich verhouden tot stakeholders? Wat moet de vergaderfrequentie zijn als Raad van Toezicht?

ADJ gelooft in de kracht van goed ingericht toezicht om de maatschappelijke impact van stichtingen te vergroten. Het begeleiden van deze professionaliseringsslag is iets waar we als bureau met veel plezier aan bijdragen. Door heldere afspraken en een goed functionerende Raad van Toezicht kunnen stichtingen effectiever en efficiënter werken aan hun maatschappelijke doelen.

Ook dit jaar staan wij klaar om transities te begeleiden. Ben je betrokken bij een stichting die overweegt over te gaan naar een Raad van Toezicht? Neem vrijblijvend contact op met onze adviseur, Dirk Tippe via dirk@adj.nl of Anna van der Giessen, programmamanager Organisatieadvies, via anna@adj.nl

Dirk Tippe
Adviseur
Maart 2025